Údar: Edward Lysaght (1763-1809), Creatlach, Contae an Chláir

Fonn: Féach bun an leathnaigh ó ‘Ceol ár Sinsir’, leis an Athair Pádraig Breathnach.

Amhránaí: Nuala Kennedy, Inis agus Dún Dealgan, 2022.

Is mar seo atá an scéal ag Diarmuid Breathnach agus Máire Ní Mhurchú i Logainm.ie i dtaobh an amhráin seo agus a údair.
https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=1101

“Deirtear gurb é a chum an t-amhrán ‘Cáit ó Gharrán a’ Bhile’ ach is annamh aon tagairt dó mar fhile ag lucht litríochta. Cad eile a chum sé? Tá dán dar céadlíne ‘Ba uaithne iad na mullaigh’ (‘Green were the fields where my forefathers dwelt’), arb aistriúchán é, is dóigh, ar ‘The Exile of Erin’ le George Nugent Reynolds, i gclár lámhscríbhinní Acadamh Ríoga na hÉireann….

Tá na leaganacha Béarla agus Gaeilge de ‘Cáit ó Gharrán a’ Bhile’ i gcló le hais a chéile in Irisleabhar na Gaedhilge, Uimh 32, Iml.III, 1889, agus an ceol i gcló leis an leagan Gaeilge. ‘These versions have the rare merit that it is hard to decide which is the original; at all events the two versions must be the compositions of one and the same author, “Pleasant Ned Lysaght” . . .’, a deirtear sa nóta i dtaobh an amhráin. Deirtear freisin ann gur dhá mhíle laisteas den Chathair i gContae Thiobraid Árann ar bhruach na Siúire atá Garrán an Bhile agus gur dóigh gurbh aint í Cáit seo an amhráin (‘one of the belles of Tipperary’) do William Archer Butler (1814-48), Ollamh le Fealsúnacht Mhorálta i gColáiste na Tríonóide, gur Nagle ba shloinne di agus go raibh a hiníon pósta ar an gCaptaen W. Palliser R.N., Cnoc Lochta, Cluain Meala.”

Nóta: Is é seo ceann den fhíorbheagán amhráin Ghaeilge a chanadh na Wolfe Tones.

An raibh tu riamh i nGarráin a Bhile?
Nó an bhfaca tú í i nGarráin a Bhile?
An t-suairc bhean óg, na gcuacha óir
'S í Cáit mo stór i nGarráin a Bhile

Is gile í ná eala ar linn
'S ná sneachta ar bharr na craoibhe cruinne
'S is milis a póg na drúcht ar rós
'S í Cáit mo stór i nGarráin a Bhile
(Curfá)

Is binn a ceol ná an lon's ná an smól
'S ná Philomeol ar chraobh na saile
Mar long faoi sheol ar thonn gan ceo
'Sea chím mo stór i nGarráin a Bhile
(curfá)

Chugatsa a Chríost, le fonn mo ghuídhe
Ma tá aon bhrí i nguí ón bhfile
Gan cháin gan chíos, gan phráin gan díth
Go raibh Cáit's a buíon i nGarráin a Bhile
(Curfá)